Laboratoria
Laboratoriumonderzoek - of het nu gaat om klinische biologie of om pathologische anatomie - bekleedt een centrale plaats in de behandeling van de patiënt, ook al is het weinig bekend bij het grote publiek. Het irisnet volgt de jongste ontwikkelingen binnen deze domeinen op de voet en integreert ze al jaren systematisch in de behandeling.
Vandaag worden de laboratoriumanalyses steeds meer geautomatiseerd, wat de kwaliteit en de productiviteit aanzienlijk ten goede komt. Zodra de afnamebuisjes aankomen in het laboratorium, worden ze verwerkt in automaten, die ze selecteren en de nodige stalen klaarmaken voor de verschillende werkposten. De automatisering neemt ook toe in sectoren waar menselijke tussenkomst nog altijd zeer belangrijk blijft, zoals microscopische analyses (onder meer in de microbiologie). Zo kunnen sommige systemen vandaag een ‘preselectie’ uitvoeren van de verkregen microscopische beelden. Dat maakt het microscopiewerk boeiender dan vroeger en zorgt ervoor dat technologen, apothekers en artsen-biologen zich meer kunnen bezighouden met complexe gevallen, waarbij hun rol essentieel blijft.
Het belangrijkste voordeel van die automatisering is dat ze kortere reactietijden, snellere diagnoses en dus een betere behandeling mogelijk maakt.
Een andere belangrijke trend in de laboratoriumanalyse is het gebruik van technieken op gebied van moleculaire biologie. Deze technieken voor genoom- en proteoomanalyse waren vroeger alleen voorbehouden voor genetici, maar zijn vandaag volledig geïntegreerd in de laboratoria van het irisnet. Moleculaire analyse speelt met name een centrale rol in de microbiologie, d.w.z. de studie van infectiekiemen. Die kunnen worden geanalyseerd op basis van de specifieke kenmerken van hun genomen of van hun eiwitsamenstelling, waardoor ze in een paar uur tijd kunnen worden opgespoord en geïdentificeerd.
In de nabije toekomst zou elke patiënt, dankzij de moleculaire biologie, de meest geschikte behandeling moeten krijgen, afhankelijk van zijn genetische kenmerken of die van zijn ziekte. Onderzoek van een "à la carte" -behandeling op basis van het genoom, ook wel farmacogenomisch of farmacogenetisch onderzoek genoemd, bevestigt trouwens het toenemend belang van laboratoria in de hedendaagse geneeskunde.
De vervolmaking van de technieken heeft de laboratoria aangemoedigd om zich meer en meer te organiseren als "technische platformen". Daarbij worden de verschillende activiteiten gegroepeerd per analysetechniek in plaats van per sector.
Centraliseren, voor meer kwaliteit en doeltreffendheid
Het irisnet omvat momenteel verschillende laboratoria, die verspreid zijn over diverse ziekenhuissites in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze laboratoria voeren meer dan 15 miljoen analyses uit per jaar, van 2.300 verschillende types. In de jaren 1990 voerde het irisnet een eerste groepering uit van de gespecialiseerde analyses binnen het UVC Brugmann (immunologie en hormonologie) en het UMC Sint-Pieter (microbiologie). Vandaag zet het zijn consolidatiedynamiek voort. In 2002 fusioneerden de Ziekenhuizen Iris Zuid hun drie laboratoria tot een centraal technisch platform en twee spoeddiensten. In hetzelfde jaar deed het UVC Brugmann dat ook voor zijn Horta- en zijn Brien-site. In 2005 beslisten het Bordet-instituut en het UMC Sint-Pieter eveneens om hun laboratoria samen te voegen. Dan creëert het netwerk een centraal platform voor de volledige moleculaire biologie van zijn ziekenhuizen en voor de externe voorschrijvers.
Vandaag richten Brugmann, Sint-Pieter, het UKZKF en Bordet hun gemeenschappelijk multisite-laboratorium op: iris-Lab. Dat zal tegen 2014 de meeste activiteiten groeperen op één enkele site en zal uitgerust zijn met geautomatiseerde banden en de modernste technologieën.
De logistieke uitdagingen zijn talrijk (afstand tussen clinici en biologen, transport van de buisjes enz.), maar deze centralisatie zou het irisnet een centrale plaats moeten geven in de laboratoriumanalyse, ook buiten het net en één van de grootste laboratoria van België moeten opleveren. Dankzij deze nieuwe ontwikkelingen, kunnen we ons kwaliteitsbeleid nog verder verbeteren, in overeenstemming met de accreditatienorm ISO 15189.